📌 Η Άρνηση της Μέτρησης: Μια Κριτική στη Στάση των Συνδικαλιστών για το PISA

Στην Ελλάδα, κάθε φορά που πλησιάζουν οι εξετάσεις PISA, αναδύεται ένα γνώριμο σκηνικό: έντονες αντιδράσεις από μερίδα των εκπαιδευτικών συνδικαλιστών, καταγγελίες για «εργαλειοποίηση της γνώσης» και καλέσματα για αποχή των μαθητών.

Οι πιο έντονες αντιδράσεις προέρχονται από πολιτικά σχήματα με αριστερές, αντινεοφιλελεύθερες ή αντισυστημικές πεποιθήσεις. Όμως, αξίζει να αναρωτηθούμε:

Είναι πράγματι το PISA εχθρός της εκπαίδευσης ή μήπως φοβόμαστε αυτά που θα αποκαλύψει;

---

📣 Η Στερεοτυπική Αντίδραση

Οι καταγγελίες των συνδικαλιστών κατά του PISA τείνουν να επαναλαμβάνουν τα ίδια επιχειρήματα:

• Ότι το PISA προάγει τον «ανταγωνισμό» και την «εμπορευματοποίηση» της εκπαίδευσης.

• Ότι καταργεί τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της παιδείας.

• Ότι μετατρέπει το σχολείο σε μηχανισμό παραγωγής "ανθρώπινου κεφαλαίου".

Πίσω από αυτά τα συνθήματα, όμως, σπάνια παρουσιάζεται μια σοβαρή εναλλακτική πρόταση για το πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την εκπαίδευση με τρόπο τεκμηριωμένο. Η άρνηση κάθε εξωτερικής αξιολόγησης δεν αποτελεί πολιτική στάση – αποτελεί αδράνεια μεταμφιεσμένη σε ιδεολογία.

---

📉 Μήπως Φοβούνται τα Αποτελέσματα;

Η Ελλάδα καταγράφει χαμηλές επιδόσεις στις εξετάσεις PISA επί σειρά ετών. Τα στοιχεία αυτά φέρνουν στο φως χρόνια προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως η έλλειψη κατανόησης βασικών εννοιών, οι μαθησιακές ανισότητες, η θεωρητικοποίηση της γνώσης και η ελλιπής σύνδεση της μάθησης με την πραγματική ζωή.

Μήπως, λοιπόν, η απόρριψη του PISA λειτουργεί και ως μηχανισμός αποφυγής της ευθύνης; Μήπως κάποιοι φοβούνται ότι η μέτρηση θα τους εκθέσει;

---

🧱 Ιδεολογικές Παρωπίδες σε Έναν Κόσμο που Αλλάζει

Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει. Η γνώση εξελίσσεται. Η τεχνητή νοημοσύνη, οι νέες τεχνολογίες, η επιστημονική σκέψη απαιτούν μαθητές με κριτική ικανότητα, αναλυτική σκέψη, δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Αυτές ακριβώς τις δεξιότητες προσπαθεί να αξιολογήσει το PISA.

Η εμμονική άρνηση κάθε μορφής αξιολόγησης από ιδεολογικά "αντιστασιακές" πλευρές του συνδικαλισμού δεν υπηρετεί τους μαθητές, αλλά αναπαράγει το βόλεμα και τη στασιμότητα.

---

🧭 Από τη Διαμαρτυρία στη Συμμετοχή

Η κριτική στο PISA είναι θεμιτή. Κανένας θεσμός δεν είναι υπεράνω ελέγχου. Αλλά η τυφλή απόρριψη χωρίς διάλογο είναι προβληματική.

Αν οι συνδικαλιστές θέλουν να υπερασπιστούν μια προοδευτική και ανθρωπιστική εκπαίδευση, ας συμμετάσχουν στη συζήτηση, όχι για να ακυρώσουν τον θεσμό, αλλά για να τον βελτιώσουν. Ας προτείνουν τρόπους να συνυπάρχουν οι ποσοτικές αξιολογήσεις με τις ποιοτικές πτυχές της μάθησης.

Η παιδεία δεν φοβάται τη διαφάνεια. Η ιδεολογική καχυποψία την αποδυναμώνει.

---

✍️ Συμπέρασμα

Το πρόβλημα δεν είναι το PISA. Το πρόβλημα είναι ότι κάποιοι έχουν επενδύσει πολιτικά στην άρνηση της αλλαγής. Όμως η νέα γενιά μαθητών δεν έχει ανάγκη από ιδεολογικές μάχες του χθες. Έχει ανάγκη από εκπαιδευτικά εργαλεία, υπεύθυνους δασκάλους και θάρρος για αυτογνωσία.

Και αυτό ακριβώς προσφέρει το PISA: έναν καθρέφτη. Αρκεί να έχουμε τη γενναιότητα να κοιτάξουμε μέσα του.