Όταν σκεφτόμαστε μεγάλους επιστήμονες, συνήθως μας έρχονται στο μυαλό ονόματα όπως ο Ισαάκ Νεύτωνας, ο Γαλιλαίος ή ο Κοπέρνικος. Ωστόσο, η λέξη «επιστήμονας» με τη σημερινή της έννοια πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1834 – και ο λόγος γι’ αυτό ήταν η Μαίρη Σόμερβιλ, μια γυναίκα που άνοιξε δρόμους σε έναν κόσμο όπου οι γυναίκες σπάνια είχαν θέση στην επιστήμη.
Η ιστορία της Μαίρης Φέρφαξ Σόμερβιλ
Γεννημένη στη Σκωτία ως το πέμπτο παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας, η Μαίρη Σόμερβιλ είχε δύσκολη παιδική ηλικία. Ο πατέρας της, αξιωματικός του ναυτικού, απουσίαζε συχνά και δεν έδειχνε ενδιαφέρον για την εκπαίδευση των παιδιών του.
Μόλις στα δέκα της χρόνια, αφού διαπιστώθηκε ότι δεν ήξερε να διαβάζει ή να κάνει βασικές αριθμητικές πράξεις, στάλθηκε σε οικοτροφείο για ένα χρόνο — το μοναδικό οργανωμένο σχολείο που παρακολούθησε ποτέ.
Παρά τις δυσκολίες, η Μαίρη είχε μεγάλη περιέργεια και δίψα για γνώση. Μια μέρα, ενώ διάβαζε ένα γυναικείο περιοδικό, είδε κάποια σύμβολα που δεν καταλάβαινε. Όταν μια δασκάλα της τέχνης της εξήγησε ότι αφορούσαν την άλγεβρα, η περιέργειά της ξύπνησε. Αμέσως αγόρασε βιβλία άλγεβρας και τα Στοιχεία του Ευκλείδη και άρχισε να τα μελετά με τη βοήθεια της μικρότερης αδερφής της.
Όταν ο πατέρας της έμαθε για το ενδιαφέρον της, αντέδρασε αρνητικά, πιστεύοντας ότι η «αφηρημένη σκέψη θα έβλαπτε το ευαίσθητο σώμα ενός κοριτσιού». Ακόμα και η μητέρα της και άλλες γυναίκες στην οικογένεια συμμερίζονταν αυτή την άποψη. Παρόλα αυτά, η Μαίρη δεν παραιτήθηκε. Σιωπηλά και πεισματικά συνέχισε να καλλιεργεί το πάθος της για τα μαθηματικά.
Η ώριμη περίοδος και η επιστημονική της σταδιοδρομία
Σε ηλικία 24 ετών παντρεύτηκε έναν μακρινό συγγενή, τον οποίο όμως έχασε τρία χρόνια αργότερα. Με τα δύο παιδιά της επέστρεψε στη Σκωτία και εκεί ξεκίνησε να διαβάζει το σημαντικότερο επιστημονικό έργο της εποχής, τα Principia του Νεύτωνα, καθώς και το Mécanique Céleste του Λαπλάς.
Το 1812 παντρεύτηκε τον Γουίλιαμ Σόμερβιλ, έναν σύζυγο που στήριζε τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα και την ενθάρρυνε να μάθει ακόμη και αρχαία ελληνικά. Μαζί μελέτησαν γεωλογία, ορυκτολογία και βοτανική.
Όταν ο σύζυγος της διορίστηκε στη Βασιλική Εταιρεία, η Μαίρη απέκτησε πρόσβαση στους επιστημονικούς κύκλους του Λονδίνου και της Ευρώπης, ταξιδεύοντας στο Παρίσι, την Ελβετία και την Ιταλία. Έτσι, ενίσχυσε την πεποίθηση ότι οι γυναίκες αξίζουν ισότιμη θέση στην επιστήμη και την κοινωνία.
Το έργο και η κληρονομιά της
Το 1826 δημοσίευσε το πρώτο της άρθρο για τις μαγνητικές επιδράσεις των ιωδών ακτίνων, το οποίο, αν και αργότερα αμφισβητήθηκε σε ορισμένα σημεία, ενέπνευσε άλλους επιστήμονες να συνεχίσουν την έρευνα. Στη συνέχεια, κλήθηκε να γράψει μια συνοπτική και κατανοητή έκδοση του έργου του Λαπλάς, που κατέληξε σε ένα πλήρες βιβλίο, το Μηχανισμός των Ουρανών (1830), το οποίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία.
Το 1834 εξέδωσε το βιβλίο Σχετικά με τη σύνδεση των φυσικών επιστημών, όπου ανέδειξε τις κοινές αρχές και μεθόδους μεταξύ της φυσικής, της χημείας και της αστρονομίας. Το έργο αυτό έγινε τόσο επιδραστικό ώστε ο Γουίλιαμ Γουίγουελ, επηρεασμένος από τη Μαίρη, επινόησε για πρώτη φορά τον όρο «επιστήμονας» για να περιγράψει όσους ασχολούνται συστηματικά με την επιστήμη.
Η Μαίρη Σόμερβιλ υπήρξε μέντορας και φίλη σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως η Άντα Λάβλεϊς, που θεωρείται η πρώτη προγραμματίστρια υπολογιστών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου