Αυτισμός και Μαθηματικά: Τι Δείχνουν Πραγματικά οι Έρευνες;
Ο αυτισμός (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος, ASD) συχνά συνδέεται – στη λαϊκή αντίληψη – με την εικόνα του «μαθηματικής ιδιοφυΐας». Όμως, η επιστημονική έρευνα δείχνει ένα πολύ πιο πολύχρωμο και σύνθετο φάσμα μαθηματικών ικανοτήτων.
Σε αυτό το άρθρο συνοψίζουμε σύγχρονες μελέτες για τη σχέση ανάμεσα στον αυτισμό και τα μαθηματικά, και συζητάμε τι σημαίνουν πρακτικά για την τάξη και τη διδασκαλία.
Τι δείχνουν οι μελέτες για τις μαθηματικές ικανότητες;
Μια μετα-ανάλυση του 2023 (Tonizzi & Usai) εξέτασε συγκριτικά μαθητές με ASD (χωρίς διανοητική αναπηρία) και τυπικά αναπτυσσόμενους μαθητές. Το συμπέρασμα ήταν ότι, κατά μέσο όρο, οι μαθητές με αυτισμό έχουν χαμηλότερες επιδόσεις στα μαθηματικά (πράξεις, επίλυση προβλημάτων) σε σχέση με συνομηλίκους τους.[1]
Σε μεταγενέστερη μελέτη του 2024, οι ίδιοι ερευνητές εξέτασαν πιο λεπτομερώς ποιοι γνωστικοί παράγοντες σχετίζονται με τα μαθηματικά σε μαθητές 6–20 ετών με ASD. Βρήκαν ότι:[2]
- οι μαθητές με ASD είχαν χαμηλότερες επιδόσεις σε αριθμητικά γεγονότα, νοητικό υπολογισμό και επίλυση προβλημάτων,
- η λεκτική και η οπτικοχωρική εργαζόμενη μνήμη συνδέονταν πιο έντονα με τις μαθηματικές δεξιότητες στους μαθητές με ASD σε σχέση με τους τυπικούς μαθητές.
Άλλη συστηματική ανασκόπηση (Siregar et al., 2020) εστίασε στις διδακτικές στρατηγικές στα μαθηματικά για μαθητές με αυτισμό και κατέληξε ότι η στοχευμένη, προσαρμοσμένη διδασκαλία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την επίδοση.[3]
Το στερεότυπο του “καλού στα μαθηματικά”
Υπάρχουν όντως στοιχεία που συνδέουν τον αυτισμό με έναν πιο «συστηματικό» τρόπο σκέψης – έμφαση σε κανόνες, μοτίβα, δομές. Μελέτη της Paola Bressan (2018) έδειξε ότι άνθρωποι με υψηλότερες βαθμολογίες στο systemising είχαν καλύτερη επίδοση στα μαθηματικά, ανεξάρτητα από το αν είχαν διάγνωση ASD ή όχι.[4]
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλα τα άτομα με αυτισμό είναι «φυσικά ταλέντα» στα μαθηματικά. Αντίθετα, η εικόνα είναι:
- κάποιοι μαθητές με ASD έχουν πολύ υψηλές ικανότητες,
- άλλοι έχουν μέσες ή χαμηλές,
- και πολλοί χρειάζονται στοχευμένη υποστήριξη σε βασικές δεξιότητες (αριθμοί, γλώσσα, κατανόηση προβλήματος).
Γιατί εμφανίζονται δυσκολίες στα μαθηματικά;
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι δυσκολίες δεν οφείλονται μόνο στα “μαθηματικά” αυτά καθαυτά, αλλά και σε άλλους παράγοντες:
- Εργαζόμενη μνήμη: η ικανότητα να κρατάς στο μυαλό σου ενδιάμεσα βήματα και αριθμούς ενώ λύνεις μια άσκηση.
- Γλωσσική κατανόηση: πολλά μαθηματικά προβλήματα είναι στην ουσία γλωσσικά – αν δεν κατανοήσεις πλήρως το κείμενο, δυσκολεύεσαι στα μαθηματικά.
- Στρατηγικές επίλυσης: η τάση για πολύ άκαμπτη, “κανόνας-μόνο” προσέγγιση μπορεί να δυσκολέψει τα πιο ανοιχτά ή αφηρημένα προβλήματα.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τη διδασκαλία;
Για τους εκπαιδευτικούς, τα παραπάνω δεν είναι αφηρημένη θεωρία· είναι :
- Μην υποθέτεις ότι «αφού είναι στο φάσμα, θα είναι καλός στα μαθηματικά» – χρειάζεται αξιολόγηση και εξατομίκευση.
- Χρησιμοποίησε οπτικά βοηθήματα, διαγράμματα, χρώματα, βήμα-βήμα διαδικασίες.
- Σπάσε τα προβλήματα σε μικρότερα βήματα, με σαφείς οδηγίες.
- Δούλεψε συνειδητά πάνω στη γλώσσα των μαθηματικών (λέξεις-κλειδιά, τι σημαίνει το κάθε σύμβολο, τι ζητάει ακριβώς η εκφώνηση).
- Ενίσχυσε την εργαζόμενη μνήμη με ενδιάμεσες σημειώσεις, πίνακες, χρήση χαρτιού για όλα τα βήματα.
Συμπέρασμα
Η σχέση αυτισμού και μαθηματικών δεν είναι ούτε “μαγική”, ούτε μονοσήμαντη. Αντί για μύθους («όλοι είναι天 στα μαθηματικά», «όλοι δυσκολεύονται»), η έρευνα δείχνει μεγάλη ποικιλία προφίλ.
Με τεκμηριωμένες διδακτικές στρατηγικές και σεβασμό στην ατομικότητα του κάθε μαθητή, μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές με ASD να χτίσουν μια πραγματικά σταθερή και ουσιαστική σχέση με τα μαθηματικά.
Βιβλιογραφία (ενδεικτική)
- [1] Tonizzi, I., & Usai, M. C. (2023). Math abilities in autism spectrum disorder:
A meta-analysis. Research in Developmental Disabilities.
Διαθέσιμο στο: sciencedirect.com - [2] Tonizzi, I., & Usai, M. C. (2024). Cognitive correlates of math abilities in
autism spectrum disorder. PLOS ONE, 19(9), e0310525.
Διαθέσιμο στο: journals.plos.org - [3] Siregar, N. C. et al. (2020). The Impacts of Mathematics Instructional Strategy on
Students with Autism: A Systematic Literature Review. European Journal of Educational Research, 9(2), 729–741.
Διαθέσιμο στο: eu-jer.com - [4] Bressan, P. (2018). Systemisers are better at maths. Scientific Reports, 8(1), 11636.
Διαθέσιμο στο: nature.com
Autism and Mathematics: What Research Really Says
Autism Spectrum Disorder (ASD) is often associated in popular culture with the image of the “math genius”. However, scientific research paints a much more nuanced and diverse picture of mathematical abilities in autistic learners.
This article summarises recent studies on the relationship between autism and mathematics, and discusses what they mean for classroom practice.
What do studies say about math performance?
A 2023 meta-analysis by Tonizzi & Usai compared students with ASD (without intellectual disability) to typically developing peers. On average, the ASD group showed lower performance in mathematics (arithmetic operations and problem solving).[1]
In a follow-up study in 2024, the same authors examined which cognitive factors are related to maths performance in students with ASD (ages 6–20). They found that:[2]
- students with ASD scored lower in arithmetic facts, mental calculation and problem solving,
- verbal and visuospatial working memory were more strongly associated with maths performance in the ASD group than in typically developing students.
A systematic review by Siregar et al. (2020) focused on mathematics instructional strategies for students with autism and concluded that carefully designed, adapted instruction can significantly improve outcomes.[3]
The “good at maths” stereotype
Some studies do support a link between autism-related traits and a more systemising style of thinking – a preference for rules, patterns and structure. Paola Bressan (2018) showed that individuals with higher systemising scores tend to perform better in mathematics, regardless of ASD diagnosis.[4]
But this does not mean that all autistic individuals are “naturally gifted” at maths. Instead, we see:
- some autistic students with very high mathematical ability,
- others with average or low performance,
- and many who require targeted support in basic skills (number sense, language, understanding word problems).
Why do maths difficulties arise?
Research suggests that mathematical difficulties are influenced not only by “math skills” themselves, but also by other cognitive factors:
- Working memory: keeping intermediate steps and numbers in mind while solving a problem.
- Language comprehension: many mathematical tasks are essentially language-based; weak comprehension can undermine performance.
- Problem-solving strategies: a very rigid, rule-only approach may limit flexibility, especially for open-ended or more abstract problems.
Educational implications
For teachers, these findings are a practical roadmap rather than abstract theory:
- Do not assume that “because the student is autistic, they must be good at maths” – conduct assessment and provide individualised support.
- Use visual supports, diagrams, colour-coding and clear step-by-step procedures.
- Break tasks into smaller steps with explicit instructions.
- Work explicitly on the language of mathematics (key words, symbols, what the problem is really asking).
- Support working memory by encouraging written notes, intermediate calculations and external aids.
Conclusion
The relationship between autism and mathematics is neither uniformly positive nor uniformly negative. Instead of myths (“all autistic students are math geniuses” or “all struggle”), research points to a wide diversity of profiles.
With evidence-based instructional strategies and a genuine respect for individual differences, we can help autistic learners build a solid, meaningful and often very successful relationship with mathematics.
Selected References
- [1] Tonizzi, I., & Usai, M. C. (2023). Math abilities in autism spectrum disorder:
A meta-analysis. Research in Developmental Disabilities.
Available at: sciencedirect.com - [2] Tonizzi, I., & Usai, M. C. (2024). Cognitive correlates of math abilities in
autism spectrum disorder. PLOS ONE, 19(9), e0310525.
Available at: journals.plos.org - [3] Siregar, N. C. et al. (2020). The Impacts of Mathematics Instructional Strategy on
Students with Autism: A Systematic Literature Review. European Journal of Educational Research, 9(2), 729–741.
Available at: eu-jer.com - [4] Bressan, P. (2018). Systemisers are better at maths. Scientific Reports, 8(1), 11636.
Available at: nature.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου