Μακέννα και η Σκιά της Ανατολής – Όταν το Σινεμά Ξεχνά την Αστρονομία

Στην ταινία "Mackenna's Gold" — μια κλασική περιπέτεια για το αιώνιο κυνήγι του θησαυρού - η ιστορία περιστρέφεται γύρω από έναν θρυλικό χρυσό που είναι κρυμμένος σε ένα απόκρυφο φαράγγι, η τοποθεσία του οποίου αποκαλύπτεται μέσω της σκιάς ενός πέτρινου πύργου κατά την ανατολή του ηλίου.

Μέχρι εδώ όλα καλά — μέχρι να σκεφτεί κανείς... τη φυσική πραγματικότητα.

Η βασική ιδέα της σκηνής, όπου η ακριβής θέση του ήλιου στην ανατολή δείχνει την είσοδο στο φαράγγι, δεν αντέχει σε καμία αστρονομική εξέταση. Το πρόβλημα είναι απλό αλλά θεμελιώδες:

👉 Το αζιμούθιο της ανατολής του ηλίου αλλάζει σημαντικά κατά τη διάρκεια του έτους.

Για παράδειγμα, σε γεωγραφικά πλάτη όπως αυτά του Λος Άντζελες, του Καΐρου ή του Τελ Αβίβ (περίπου 34° βόρεια), η ανατολή μετατοπίζεται από περίπου 116° (χειμώνα) έως 62° (καλοκαίρι) — ένα εύρος σχεδόν 54 μοιρών!

Συνεπώς:

• Αν ο χάρτης που οδηγεί στον θησαυρό βασίζεται στη σκιά στην ανατολή του ηλίου, τότε θα πρέπει να καθορίζει και τη συγκεκριμένη ημερομηνία.

• Και ακόμη πιο τεχνικά: Ο Ήλιος δεν ανατέλλει ποτέ ακριβώς στο ίδιο σημείο δύο φορές (λόγω της μη-περιοδικότητας της τροχιάς της Γης).

• Ομοίως, υπάρχουν δύο στιγμές κάθε χρόνο όπου το αζιμούθιο της ανατολής προσεγγίζει την ίδια τιμή — κατοπτρικά τοποθετημένες γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο.

Άρα, αν ο MacKenna και η παρέα του έπρεπε να βασιστούν σε αυτή τη σκιά, ίσως να έπρεπε να περιμένουν μήνες για τη σωστή μέρα.

---

Πραγματική άγνοια ή κινηματογραφική υποτίμηση;

Το ερώτημα είναι : οι δημιουργοί της ταινίας γνώριζαν το πρόβλημα? Δύο εξηγήσεις φαίνονται πιθανές:

1️⃣ Απλώς δεν το σκέφτηκαν. Αυτό είναι απογοητευτικό — όχι επειδή όλοι πρέπει να έχουν πτυχίο Αστροφυσικής, αλλά γιατί αρκεί λίγη παρατήρηση. Η ανατολή του ήλιου δεν γίνεται πάντα στο ίδιο σημείο. Το βλέπουμε όλοι, κάθε χρόνο, από το παράθυρό μας.

2️⃣ Το σκέφτηκαν, αλλά το αγνόησαν. Ίσως υπέθεσαν ότι "κανείς δεν θα το προσέξει" ή ότι "το κοινό δεν καταλαβαίνει τέτοια πράγματα". Αυτό είναι ακόμα πιο θλιβερό. Γιατί δεν είναι μόνο λάθος — είναι και ασέβεια προς το κοινό.

---

Τελικά...

Η ταινία έχει τη γοητεία της, ειδικά αν σας αρέσουν τα western και οι περιπέτειες. Όμως, όταν βασίζεται σε τόσο καθοριστικές σκηνές που αγνοούν βασικούς φυσικούς νόμους, κάτι χάνεται από τη μαγεία. Και δεν είναι η πρώτη φορά που το σινεμά παρακάμπτει την επιστήμη για χάρη της πλοκής. Αλλά σε μια εποχή που η παρατήρηση και η λογική είναι πιο σημαντικές από ποτέ, ίσως είναι ώρα να προσέχουμε λίγο περισσότερο... ακόμα και τις σκιές στην ανατολή.