Πώς η Εποχή του Κινητού και της Τεχνητής Νοημοσύνης Αλλάζει το IQ μας

Είναι το IQ των ανθρώπων σταθερό ή αλλάζει ανά δεκαετίες; Πώς η τεχνολογία, τα κινητά τηλέφωνα και η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζουν την νοητική μας ικανότητα;

1. Το Φαινόμενο Flynn: Ανοδική Τάση στον 20ό Αιώνα

Ο James R. Flynn παρατήρησε ότι από το 1930 μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα, ο μέσος όρος των βαθμολογιών IQ σε πολλές χώρες ανέβαινε περίπου 3 μονάδες ανά δεκαετία. Η τάση αυτή ονομάστηκε Φαινόμενο Flynn.

Χώρα	Αύξηση IQ (1930–1990)
ΗΠΑ	+15 μονάδες
Ολλανδία	+21 μονάδες
Ιαπωνία	+20 μονάδες

Πηγή: Flynn, J. R. (1987). Massive IQ gains in 14 nations: What IQ tests really measure. Psychological Bulletin.

2. Η Αντιστροφή του Φαινομένου Flynn στον 21ο Αιώνα

Από τις αρχές του 2000, αρκετές ανεπτυγμένες χώρες εμφανίζουν πτώσεις ή στασιμότητα στα IQ τους.

Η Νορβηγία σημειώνει μείωση 7 μονάδων IQ ανά γενιά μετά το 1975.
Η Φινλανδία καταγράφει πτώση 2-4 μονάδων ανά δεκαετία από το 1997.
Το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ελαφριά πτώση στα μη λεκτικά IQ τεστ.

Πηγές:
Bratsberg & Rogeberg (2018). Flynn effect and its reversal are both environmentally caused. PNAS.
Dutton et al. (2016). The Negative Flynn Effect: A Systematic Literature Review. Intelligence.

3. Ο Ρόλος της Χρήσης Κινητών και Τεχνητής Νοημοσύνης

Η ψηφιακή εποχή, με την πανταχού παρούσα χρήση κινητών τηλεφώνων και την αυξανόμενη διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), έχει αλλάξει ριζικά το πώς επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες.

Από τη μία πλευρά, η χρήση κινητών και των εφαρμογών AI βοηθά στην ταχύτατη πρόσβαση στην πληροφορία και στη μάθηση. Από την άλλη, υπάρχουν ανησυχίες για:

Μείωση της ικανότητας συγκέντρωσης και εμβάθυνσης, λόγω συνεχών αποσπάσεων.
Περιορισμένη ανάπτυξη κριτικής σκέψης, καθώς οι απαντήσεις δίνονται άμεσα από μηχανές.
Αλλαγή στον τρόπο επίλυσης προβλημάτων, με μεγαλύτερη εξάρτηση από την τεχνολογία παρά από την αναλυτική σκέψη.

Πηγή: Greenfield, P. M. (2009). Technology and informal education: What is taught, what is learned. Science.

4. Συμπεράσματα και Προοπτικές

Η διακύμανση του IQ ανά δεκαετίες είναι πλέον τεκμηριωμένη: το Φαινόμενο Flynn δείχνει άνοδο κατά τον 20ό αιώνα, ενώ στον 21ο αιώνα εμφανίζονται τάσεις σταθεροποίησης ή και πτώσης σε αρκετές χώρες.

Η τεχνολογική εξέλιξη, με το κινητό και την AI, αλλάζει την καθημερινή νοητική δραστηριότητα και απαιτεί νέα προσέγγιση στην εκπαίδευση, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την αξιολόγηση της νοημοσύνης.
Η πρόκληση για το μέλλον είναι να προσαρμόσουμε τα τεστ και τα εκπαιδευτικά συστήματα ώστε να αναδεικνύουν όχι μόνο την ταχύτητα και λογική, αλλά και τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη και την προσαρμοστικότητα σε έναν ψηφιακό κόσμο.