Δύο Κόσμοι, Δύο Πραγματικότητες
Φανταστείτε να μπαίνετε σε δύο σχολεία, το ένα στο Ελσίνκι της Φινλανδίας και το άλλο σε μια μικρή πόλη στην Ελλάδα. Μπορεί να έχουν το ίδιο βασικό στόχο — να δώσουν γνώση στα παιδιά — αλλά η ατμόσφαιρα, η προσέγγιση, ακόμα και η ησυχία ή η ζωντάνια που νιώθετε είναι εντελώς διαφορετική.
Η Ώρα της Διδασκαλίας: Απόλυτη Ησυχία ή Ζωντανή Συζήτηση;
Φινλανδία
Στο φινλανδικό σχολείο, οι τάξεις είναι οργανωμένες με ευέλικτους χώρους. Τα παιδιά κάθονται συνήθως σε μικρές ομάδες, δουλεύουν ομαδικά και οι δάσκαλοι ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση. Η μάθηση δεν βασίζεται στην αποστήθιση αλλά στην κριτική σκέψη και την επίλυση προβλημάτων.
Παράδειγμα: Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ για το PISA (Programme for International Student Assessment, 2018), οι φινλανδικές τάξεις χαρακτηρίζονται από «υψηλό επίπεδο συμμετοχής των μαθητών» και «ενεργητική μάθηση», όπου ο μαθητής είναι ενεργός συμμέτοχος.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η παραδοσιακή μορφή διδασκαλίας κυριαρχεί: η έμφαση δίνεται στη μετάδοση γνώσεων από τον δάσκαλο, με τους μαθητές να καταγράφουν ήσυχα και να ακούν.
Παράδειγμα: Μελέτες όπως αυτή της Μπουρδούκα (2015) επισημαίνουν πως η διδασκαλία είναι συχνά «δασκαλοκεντρική» και βασίζεται στην απομνημόνευση.
Ο Ρόλος της Αξιολόγησης: Φροντιστήριο ή Εξερεύνηση;
Φινλανδία
Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική, όχι μόνο αθροιστική. Οι δάσκαλοι παρακολουθούν στενά την πρόοδο του μαθητή και δίνουν συνεχόμενη ανατροφοδότηση. Οι τελικές εξετάσεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δεν είναι κοινές, ενώ στο γυμνάσιο η αξιολόγηση βασίζεται σε εργασίες και πρότζεκτ.
Παράδειγμα: Στο φινλανδικό σύστημα, τα λάθη θεωρούνται ως ευκαιρίες μάθησης και όχι αποτυχίες, όπως επισημαίνει η έκθεση Eurydice (2020).
Ελλάδα
Η Ελλάδα στηρίζεται σε τελικές γραπτές εξετάσεις, με ιδιαίτερο άγχος να επικεντρώνεται στις πανελλήνιες εξετάσεις του λυκείου που καθορίζουν την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η προετοιμασία συχνά απαιτεί φροντιστήρια, που επιβαρύνουν οικονομικά τις οικογένειες.
Παράδειγμα: Έρευνα του ΙΕΠ (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) το 2019 αναδεικνύει πως το 70% των μαθητών λυκείου παρακολουθεί φροντιστήρια, λόγω της πίεσης των εξετάσεων.
Ο Εκπαιδευτικός: Οδηγός ή Μεταδότης;
Φινλανδία
Οι δάσκαλοι είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων με μεταπτυχιακές σπουδές στην παιδαγωγική και το γνωστικό τους αντικείμενο. Η κοινωνία τους σέβεται ιδιαίτερα, ενώ η εργασία τους θεωρείται υψηλού κύρους.
Παράδειγμα: Σύμφωνα με στοιχεία του Finnish National Agency for Education, η επιλογή των δασκάλων είναι πολύ αυστηρή, και μόλις το 10% των υποψηφίων γίνεται δεκτό για σπουδές δασκάλων.
Ελλάδα
Οι δάσκαλοι και καθηγητές είναι καλά εκπαιδευμένοι, αλλά τα συστήματα επιλογής και επιμόρφωσης είναι λιγότερο αυστηρά ή συνεπή. Η αναγνώριση και η κοινωνική θέση των εκπαιδευτικών είναι πιο περιορισμένη, ενώ η επαγγελματική τους εξέλιξη είναι συχνά σταθερή και ρουτινιάρικη.
Παράδειγμα: Μελέτες της Eurostat (2021) δείχνουν ότι οι Έλληνες εκπαιδευτικοί εργάζονται σε συνθήκες πίεσης και με μεγάλο αριθμό μαθητών ανά τάξη.
Υποδομές και Τεχνολογία: Εργαλεία του Μέλλοντος
Φινλανδία
Τα σχολεία είναι σύγχρονα, με πρόσβαση σε ψηφιακά μέσα και διαδραστικές τεχνολογίες. Η τεχνολογία υποστηρίζει τη μάθηση και την προσωπική ανάπτυξη, με ελεύθερη χρήση tablet και υπολογιστών σε όλες τις βαθμίδες.
Παράδειγμα: Έρευνα του Finnish Education Evaluation Centre (FINEEC) αναφέρει ότι το 95% των φινλανδικών σχολείων διαθέτει σύγχρονο εξοπλισμό και ψηφιακά εργαλεία.
Ελλάδα
Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στα σχολεία είναι ανομοιογενής. Παρά τις προσπάθειες, πολλά σχολεία αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εξοπλισμό, ενώ η χρήση ψηφιακών μέσων δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί πλήρως στη διδακτική πράξη.
Παράδειγμα: Εκθεση του Υπουργείου Παιδείας (2022) δείχνει ότι το 40% των σχολείων στην Ελλάδα έχουν ελλείψεις σε τεχνολογικό εξοπλισμό.
Συμπεράσματα
Η Φινλανδία προσφέρει ένα σχολικό περιβάλλον που εστιάζει στην εξατομικευμένη μάθηση, τη συνεργασία και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, ενώ η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της παλαιάς δομής, της πίεσης των εξετάσεων και των ελλείψεων σε υποδομές.
Βιβλιογραφία και Πηγές:
-
OECD (2019), PISA 2018 Results, OECD Publishing, Paris.
-
European Commission (2020), Eurydice Report on Finnish Education, Brussels.
-
Μπουρδούκα, Μ. (2015), Η Εκπαιδευτική Πράξη στην Ελλάδα, Εκδόσεις Παπαζήση.
-
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (2019), Έρευνα για τα φροντιστήρια στην Ελλάδα, Αθήνα.
-
Finnish National Agency for Education (2021), Teacher Education in Finland, Helsinki.
-
Eurostat (2021), Teachers in Europe: Work Conditions and Perceptions, Luxembourg.
-
Υπουργείο Παιδείας Ελλάδας (2022), Έκθεση για την Τεχνολογική Υποδομή των Σχολείων, Αθήνα.
-
Finnish Education Evaluation Centre (FINEEC) (2020), Digital Learning in Finnish Schools, Helsinki.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου