Όλιβερ Μπερν και τα Έγχρωμα «Στοιχεία του Ευκλείδη»

Ο Όλιβερ Μπερν (Oliver Byrne, 31 Ιουλίου 1810 – 9 Δεκεμβρίου 1880) γεννήθηκε σαν σήμερα και έμεινε γνωστός ως πολιτικός μηχανικός, μαθηματικός και παραγωγικός συγγραφέας έργων πάνω στη γεωμετρία και τη μηχανική. 

Η φήμη του οφείλεται κυρίως στην πρωτοποριακή έκδοση των Στοιχείων του Ευκλείδη με έγχρωμες γραφικές απεικονίσεις, η οποία θεωρείται ένα από τα πιο καινοτόμα εκπαιδευτικά εγχειρήματα του 19ου αιώνα.

Το βιβλίο του, που εκδόθηκε από τον William Pickering το 1847, παρουσίαζε τα πρώτα έξι βιβλία των Στοιχείων χρησιμοποιώντας έντονα χρώματα και γεωμετρικά σχήματα για να αντικαταστήσει τα συμβατικά γράμματα και τις μονοχρωματικές διαγράμματα. Αυτή η πρωτοτυπία είχε ως στόχο να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα τις σχέσεις και τις αποδείξεις της γεωμετρίας.

Το έργο του Μπερν έχει αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, καθώς θεωρείται προάγγελος των γραφιστικών πειραματισμών που εμφανίστηκαν πολύ αργότερα στα καλλιτεχνικά κινήματα Bauhaus και De Stijl. Ο Edward Tufte, ειδικός στη γραφιστική και τον σχεδιασμό πληροφοριών, αναφέρεται στο βιβλίο ως σημαντικό ορόσημο στην οπτικοποίηση της γνώσης, ενώ ο McLean το ανέδειξε στο έργο του για τον βικτωριανό σχεδιασμό βιβλίων (1963).

Το 2010 οι εκδόσεις Taschen επανέφεραν το έργο του Μπερν στο προσκήνιο με μια πολυτελή έκδοση-φαξ, ενώ το 2017 ξεκίνησε ένα project για την ολοκλήρωση των υπόλοιπων βιβλίων του Ευκλείδη στο ίδιο έγχρωμο ύφος.

Παρότι ο Μπερν περιέγραψε τον εαυτό του ως μαθηματικό, πολιτικό και στρατιωτικό μηχανικό και μηχανολόγο, καθώς και επιθεωρητή του οικισμού της Βασίλισσας Βικτωρίας στα Νησιά Φώκλαντ, οι ιστορικές πηγές δείχνουν ότι πιθανότατα δεν ταξίδεψε ποτέ εκεί. Παρ’ όλα αυτά, η συμβολή του στη διάδοση της γεωμετρίας με καινοτόμο και καλαίσθητο τρόπο τον καθιστά ξεχωριστή μορφή της μαθηματικής εκπαίδευσης του 19ου αιώνα.