Ο Άλφρεντ Νόμπελ ήταν Σουηδός επιχειρηματίας και χημικός. Ήταν γιος ενός εύπορου Σουηδού βιομήχανου, ο οποίος, μετά από χρεοκοπία, μετέφερε την οικογένεια στην Αγία Πετρούπολη, όπου ίδρυσε ξανά εργοστάσιο.
Εκεί ο νεαρός Νόμπελ άρχισε σπουδές στη μηχανολογία, τις οποίες συνέχισε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά την επιστροφή του, εργάστηκε στο οικογενειακό εργοστάσιο στην Αγία Πετρούπολη· όταν αυτό χρεοκόπησε, γύρισε στη Στοκχόλμη.
Από το 1859 ασχολήθηκε με την ανάπτυξη εκρηκτικών, προσπαθώντας να βρει έναν ασφαλή τρόπο χρήσης του νιτρογλυκερίνης, που είχε ανακαλύψει το 1847 ο Ιταλός χημικός Ασκάνιο Σομπρέρο. Το 1864 σημειώθηκε μια τρομερή έκρηξη στο εργοστάσιό του, σκοτώνοντας τον μικρότερο αδελφό του και αρκετούς εργαζόμενους, ενώ καταστράφηκαν και πολλά γύρω σπίτια.
Μετέφερε τότε την παραγωγή στην απομονωμένη περιοχή Βίντερβικεν («Χειμωνιάτικος Κόλπος») έξω από τη Στοκχόλμη και αργότερα άνοιξε εργοστάσιο και κοντά στο Αμβούργο, που όμως έκλεισε έπειτα από νέα ατυχήματα. Παρά τους κινδύνους, πέτυχε τη μαζική παραγωγή νιτρογλυκερίνης, αν και συνέχισαν να συμβαίνουν σοβαρά ατυχήματα.
Το 1867 βρήκε τη λύση τυχαία: χρησιμοποίησε ένα οργανικό υλικό ως φορέα, που μείωνε τη ρευστότητα της νιτρογλυκερίνης, και έτσι ανακάλυψε τη δυναμίτιδα. Αργότερα ανέπτυξε και ένα νέο, άκαπνο πυρίτιο, γνωστό ως Νόμπελ-πυρίτιδα (Ballistit). Στο απόγειο της καριέρας του, ο Νόμπελ διέθετε πάνω από 90 εργοστάσια δυναμίτιδας σε όλο τον κόσμο.
Ο Νόμπελ ζούσε μοναχικά και μάλλον εσωστρεφής στο Παρίσι, σε ένα μεγάλο σπίτι στο Μπουά ντε Μπουλόν. Παρά τον πλούτο του, τον βασάνιζε συνεχώς ο φόβος της φτώχειας, ένα τραύμα από τη χρεοκοπία του πατέρα του. Η μόνη σημαντική προσωπική του σχέση ήταν με τη νεότερή του κατά 23 χρόνια Σοφί Χες, με την οποία διατήρησε αλληλογραφία και δεσμό επί 18 χρόνια.
Όταν οι γαλλικές αρχές τού απαγόρευσαν την παραγωγή εκρηκτικών στο Παρίσι, εγκαταστάθηκε το 1891 στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας, σε μια μεγάλη βίλα με θέα στη θάλασσα, την οποία αποκαλούσε Mio nido («Η φωλιά μου»).
Στη διαθήκη του, εμπνευσμένος και από τη Μπέρθα φον Σούτνερ, η οποία είχε εργαστεί ως γραμματέας του, διέθεσε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του –αποκτημένης χάρη σε πάνω από 350 πατέντες– για τη δημιουργία του Βραβείου Νόμπελ, που θα απονέμεται σε κορυφαία επιτεύγματα στις επιστήμες και για την προώθηση της ειρήνης. Αρχικά μάλιστα σκεφτόταν το βραβείο να απονέμεται κάθε πέντε χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια υπέφερε από διάφορα προβλήματα υγείας, μεταξύ των οποίων και καρδιακή ανεπάρκεια· ειρωνικά, οι γιατροί του συνιστούσαν μικρές δόσεις νιτρογλυκερίνης για την ενδυνάμωση της καρδιάς. Στη διαθήκη του άφησε οδηγίες να του ανοιχτούν οι φλέβες πριν την αποτέφρωση, από φόβο μήπως ταφεί ζωντανός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου