Ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούνται διεθνώς – Αλφαβητικός πίνακας

Η ελληνική γλώσσα υπήρξε από την αρχαιότητα μία από τις πιο δημιουργικές και επιδραστικές γλώσσες του κόσμου. Από τα ομηρικά έπη έως τα φιλοσοφικά έργα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, οι Έλληνες εισήγαγαν όρους, έννοιες και γλωσσικά σχήματα που εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν.

Ιδιαίτερα μέσω της ρωμαϊκής λατινικής, αλλά και αργότερα μέσω των επιστημονικών και φιλοσοφικών κειμένων της Αναγέννησης, οι ελληνικές λέξεις ταξίδεψαν και ρίζωσαν στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Σήμερα, ένας τεράστιος αριθμός από επιστημονικούς, φιλοσοφικούς, ιατρικούς και τεχνικούς όρους έχουν ελληνική προέλευση.

Από τη δημοκρατία, τη φιλοσοφία και την ιστορία έως τα μαθηματικά, τη βιολογία και τη φυσική, η ελληνική γλώσσα παραμένει ζωντανή μέσα στην καθημερινή χρήση εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Ο κατάλογος που ακολουθεί παρουσιάζει επιλεγμένες ελληνικές λέξεις, τη σημασία τους και τις διεθνείς μορφές με τις οποίες συναντώνται σήμερα. Δεν είναι πλήρης, αλλά δείχνει την τεράστια πολιτιστική και γλωσσική κληρονομιά που άφησε η Ελλάδα στην παγκόσμια ιστορία.

Α – Β

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
ἀλφάβητο	σύστημα γραμμάτων	alphabet
ἀκαδημία	σχολή, εκπαιδευτικό ίδρυμα	academy
ἀναλογία	σχέση, αντιστοιχία	analogy
ἀνάλυσις	διάλυση, επεξεργασία	analysis
ἄστρον	ουράνιο σώμα	astro- (astronomy, astronaut)
ἀστρονομία	μελέτη άστρων	astronomy
ἀστρολογία	πρόβλεψη με άστρα	astrology
αὐτοβιογραφία	βίος γραμμένος από τον ίδιο	autobiography
αὐτοκίνητο	όχημα που κινείται μόνο του	automobile
βίος	ζωή	bio- (biology, biography)
βιολογία	επιστήμη της ζωής	biology
βάσις	θεμέλιο	basis, basic
βιβλίον	γραπτό έργο	bible, bibliography

Γ – Δ

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
γῆ	η γη, το έδαφος	geo- (geography, geology)
γεωγραφία	περιγραφή της γης	geography
γεωλογία	μελέτη της γης	geology
γυμνάσιον	τόπος άσκησης, σχολείο	gymnasium
γραφή	γραπτό σύμβολο	graphic, autograph
γραμματική	επιστήμη της γλώσσας	grammar
γράμμα	στοιχείο γραφής	letter, program
δημοκρατία	εξουσία του λαού	democracy
δρᾶμα	θεατρικό έργο	drama
δῶρον	χάρισμα, προσφορά	donor, donation
διάλογος	συνομιλία	dialogue
διάθεσις	κατάσταση	disposition
διδάσκω	μαθαίνω	didactic
δόγμα	πεποίθηση, διδασκαλία	dogma

Ε – Ζ – Η – Θ

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
ἔθνος	λαός	ethnic, ethnology
ἔργον	έργο, πράξη	energy, ergonomics
ἐγκυκλοπαιδεία	γενική παιδεία	encyclopedia
ἐπιστήμη	γνώση, επιστήμη	epistemology
ἐποχή	χρονικό διάστημα	epoch
ζῷον	ζωντανό ον	zoo, zoology
ζυγόν	ισορροπία, μέτρο	syzygy
ἥρως	γενναίος άνδρας	hero, heroic
ἥλιος	ο ήλιος	heliocentric, helium
ἡμί-	μισός	hemisphere, hemicycle
θάλασσα	η θάλασσα	thalassic, thalassotherapy
θέατρον	τόπος θέας	theatre, theatrical
θεωρία	παρατήρηση, θεώρηση	theory, theoretical
θεός	θεότητα	theology, theocracy
θρόνος	έδρα βασιλέως	throne

Ι – Κ – Λ

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
ἰδέα	μορφή, αντίληψη	idea, ideal
ἰατρική	τέχνη της θεραπείας	iatric, pediatrics
ἱστορία	έρευνα, αφήγηση	history, historic
ἱερός	άγιος, ιερός	hieratic, hierarchy
ἱεραρχία	τάξη αξιωμάτων	hierarchy
ἱππος	άλογο	hippodrome, hippotherapy
καιρός	χρόνος, στιγμή	kairos
κάθαρσις	εξαγνισμός	catharsis
κάλλος	ομορφιά	calligraphy, kaleidoscope
κάρδια	καρδιά	cardiac, cardiology
κατηγορία	κατάταξη	category
κέντρον	σημείο ισορροπίας	center, central
κίνησις	κίνηση	cinema, kinetic
κύκλος	σχήμα κύκλου	cycle, cyclic
λόγος	λόγος, μελέτη	logic, biology, theology
λαβύρινθος	περίπλοκος χώρος	labyrinth
λίθος	πέτρα	lithography, monolith
λόγχη	αιχμή	lance

Μ – Ν – Ξ – Ο

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
μαθηματικά	επιστήμη των αριθμών και σχημάτων	mathematics
μηχανή	εργαλείο, συσκευή	machine, mechanic
μέθοδος	τρόπος, οδός	method, methodology
μέτρον	μέτρηση	meter, metric
μῦθος	αφήγηση, διήγηση	myth, mythology
μουσική	τέχνη των Μουσών	music
μνήμη	ανάμνηση	mnemonic, amnesia
νεκρός	πεθαμένος	necropolis, necrology
νέος	καινούργιος	neologism, neonatal
νεῦρον	νεύρο	neuron, neurology
ναός	ιερός τόπος	naos
νόμος	κανόνας, τάξη	economy, astronomy, autonomy
νίκη	επιτυχία	Nike
ξένος	ξένος, φιλοξενούμενος	xenophobia, xenon
ὄνομα	όνομα	onomatology
ὀξύς	αιχμηρός	oxygen, oxymoron
ὄρος	βουνό, όριο	orology, oracle
ὀφθαλμός	μάτι	ophthalmology
ὄργανον	εργαλείο, όργανο	organ, organism, organic

Π – Ρ – Σ

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
παράδειγμα	υπόδειγμα	paradigm
παράδοξον	κάτι αντίθετο της λογικής	paradox
παθολογία	μελέτη νόσων	pathology
παιδεία	μόρφωση, εκπαίδευση	encyclopedia, pedagogy
παν-	όλος, καθολικός	panorama, pandemic
ποίηση	δημιουργία, ποίημα	poetry, poet
πολιτική	διοίκηση πολιτείας	politics
πόλις	πόλη	metropolis, police
πρόβλημα	ό,τι τίθεται μπροστά	problem
πρόγραμμα	γραμμένο εκ των προτέρων	program, programming
πρᾶγμα	πράξη, γεγονός	pragmatic
ῥυθμός	μέτρο, κίνηση	rhythm
ῥίζα	ρίζα	rhizome
σῶμα	σώμα	somatic, chromosome
σκηνή	χώρος θεάτρου	scene
σχολή	τόπος μάθησης	school, scholar
σύμβολον	σημείο, έμβλημα	symbol
σύνθεσις	ένωση μερών	synthesis
σύστημα	οργανωμένη δομή	system
στρατός	στρατιωτική δύναμη	strategy
στατιστική	αριθμητική αποτίμηση	statistics

Τ – Υ – Φ – Χ – Ψ – Ω

Λέξη (ελληνική)	Σημασία	Διεθνής μορφή
τέχνη	επιδεξιότητα, δημιουργία	technique, technology
τέτρα	τέσσερα	tetragon, tetralogy
θέατρον	τόπος θέας	theatre
θεωρία	παρατήρηση, θεώρηση	theory
τύραννος	απόλυτος άρχοντας	tyrant, tyranny
τραγῳδία	είδος δράματος	tragedy
τροφή	διατροφή	trophic, autotroph
ὕδωρ	νερό	hydro-, hydrogen, hydrate
ὕπνος	ύπνος	hypnosis, hypnotic
ὑπέρ	πάνω, πέρα	hyper-
φίλος	αγαπώ	philosophy, philanthropy
φόβος	φόβος	phobia
φῶς	φως	photo-, photon
φύσις	η φύση	physics, physiology
χείρ	χέρι	surgery, chiropractor
χαρακτήρ	γνώρισμα, αποτύπωμα	character
χρῶμα	χρώμα	chromatic, monochrome
χρόνος	χρόνος	chronology, chronic
ψυχή	πνοή, ψυχή	psychology, psychiatry
ψευδής	ψέμα	pseudonym, pseudoscience
ὠκεανός	απέραντη θάλασσα	ocean
ὠδή	άσμα, τραγούδι	ode, melody