Αν και οι κοινωνίες έχουν προχωρήσει πολύ από τον περασμένο αιώνα, τα στερεότυπα γύρω από τη νοημοσύνη και το φύλο εξακολουθούν να επιβιώνουν, μερικές φορές σιωπηλά.
Πολλοί άνδρες θεωρούν ότι είναι εξυπνότεροι απ’ ό,τι πραγματικά είναι, ενώ πολλές γυναίκες υποτιμούν τις δικές τους διανοητικές ικανότητες.
Το «φαινόμενο άνω του μέσου όρου»
Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν κληθούν να αξιολογήσουν τη νοημοσύνη τους, θεωρούν ότι βρίσκονται πάνω από τον μέσο όρο — κάτι στατιστικά αδύνατο.
Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως “better-than-average effect”, είναι μια γνωστική προκατάληψη που παρατηρείται σε πολλά χαρακτηριστικά: από την ειλικρίνεια έως τις ικανότητες οδήγησης.
Ωστόσο, όταν ερευνητές ζήτησαν από άνδρες και γυναίκες να εκτιμήσουν το IQ τους και στη συνέχεια να το μετρήσουν πραγματικά, τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ένα εντυπωσιακό χάσμα αυτοαντίληψης.
Η έρευνα
Στη μελέτη, οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν ότι η μέση βαθμολογία IQ είναι 100 μονάδες, και ότι το 66% του πληθυσμού βρίσκεται μεταξύ 85 και 115.
Στη συνέχεια, τους ζητήθηκε να εκτιμήσουν το δικό τους IQ και ύστερα να συμπληρώσουν ένα τεστ νοημοσύνης.
Το μέσο αυτοεκτιμώμενο IQ του δείγματος ήταν 107,55, δηλαδή ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο.
Όμως η ανάλυση έδειξε πως οι άνδρες βαθμολόγησαν τη νοημοσύνη τους σημαντικά υψηλότερα από τις γυναίκες, ανεξάρτητα από το πραγματικό τους σκορ.
Ο ψυχολόγος Adrian Furnham περιέγραψε το φαινόμενο αυτό ως «ανδρική ύβρη και γυναικεία ταπεινότητα» — ένα μοτίβο που παρατηρείται σε πολλές χώρες και πολιτισμούς.
Δεν υπάρχουν διαφορές στο πραγματικό IQ
Οι επιστήμονες είναι σαφείς: δεν υπάρχει διαφορά στο μέσο IQ μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Οι διαφορές αυτές είναι πολιτισμικές και ψυχολογικές, όχι βιολογικές.
Κι όμως, ακόμη και σήμερα, πολλές γυναίκες αμφιβάλλουν για τις διανοητικές τους ικανότητες, επηρεασμένες από παλιές αντιλήψεις.
Σε μια κλασική μελέτη, οι γονείς κλήθηκαν να αξιολογήσουν την ευφυΐα των παιδιών τους:
οι γιοι βαθμολογήθηκαν σταθερά ως πιο έξυπνοι από τις κόρες — ανεξάρτητα από την πραγματική τους απόδοση.
Αυτή η προκατάληψη, όπως αποδείχθηκε, επηρεάζει τη νοητική αυτοεικόνα των παιδιών για χρόνια.
Αυτοεκτίμηση και αυτοεκπληρούμενη προφητεία
Η αυτοαντίληψη της νοημοσύνης λειτουργεί σαν προφητεία που εκπληρώνεται από μόνη της.
Όποιος πιστεύει ότι «δεν είναι αρκετά έξυπνος», αποφεύγει τις δύσκολες προκλήσεις, και έτσι περιορίζει την ανάπτυξή του.
Τα κορίτσια που υποτιμούν τις ικανότητές τους στο σχολείο, τείνουν να επιλέγουν λιγότερο απαιτητικά μαθήματα, ειδικά σε τομείς STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics).
Αυτό οδηγεί σε λιγότερες ευκαιρίες καριέρας, χαμηλότερους μισθούς και περιορισμένη συμμετοχή σε ηγετικές θέσεις.
Η εκπαιδευτική προέκταση
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης είναι εξίσου σημαντική με τη διδασκαλία της γνώσης.
Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και η κοινωνία συνολικά οφείλουν να ενθαρρύνουν τα κορίτσια να πιστέψουν στις διανοητικές τους δυνατότητες.
Η νοημοσύνη δεν έχει φύλο, αλλά η πίστη στη νοημοσύνη διαμορφώνεται από το περιβάλλον.
Όπως δείχνουν τα δεδομένα, η έλλειψη αυτοπεποίθησης μπορεί να είναι πιο καθοριστική από την έλλειψη ικανότητας.
Συμπέρασμα
Οι άνδρες δεν είναι πιο έξυπνοι από τις γυναίκες — αλλά πιστεύουν πιο εύκολα ότι είναι.
Η πραγματική διαφορά βρίσκεται στην αντίληψη και την αυτοεκτίμηση, όχι στη βιολογία.
Η εκπαίδευση και η ανατροφή μπορούν να ανατρέψουν αυτά τα στερεότυπα, καλλιεργώντας μια νέα γενιά που θα αξιολογεί τη νοημοσύνη με βάση την προσπάθεια, όχι το φύλο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου