Η ζωή του Gaspard Monge μοιάζει περισσότερο με μυθιστόρημα παρά με βιογραφία επιστήμονα. Ήταν μαθηματικός, μηχανικός, χημικός και μεταλλουργός, αλλά και πολιτικός της Γαλλικής Επανάστασης. Υπέγραψε τη θανατική καταδίκη του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, έγινε κόμης και προσωπικός φίλος του Ναπολέοντα, και πέθανε εξόριστος μετά την παλινόρθωση της μοναρχίας.
Από την ταπεινή αρχή στην επιστημονική διάκριση
Ο Μονζ γεννήθηκε στις 10 Μαΐου 1746 στο Μπον της Γαλλίας, σε φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν γυρολόγος, αλλά φρόντισε να δώσει στα παιδιά του καλή μόρφωση. Από μικρός, ο Γκασπάρ έδειξε εξαιρετική μαθηματική αντίληψη.
Σε ηλικία μόλις 17 ετών, ενώ ήταν ακόμα μαθητής, σχεδίασε έναν χάρτη της γενέτειράς του. Ο χάρτης αυτός τράβηξε την προσοχή ενός στρατιωτικού μηχανικού, που τον κάλεσε να φοιτήσει στη στρατιωτική σχολή του Μεζιέρ.
Εκεί, ο Μονζ ασχολήθηκε με ένα σημαντικό πρόβλημα στρατιωτικής μηχανικής — πώς να σχεδιάσει κανείς οχυρώσεις ώστε να είναι δυσπρόσβλητες από πυροβολικό.
Η λύση του ήταν τόσο καινοτόμα που οι καθηγητές του θεώρησαν αρχικά ότι ήταν αδύνατον να την έχει βρει μόνος του.
Όταν όμως την εξέτασαν, διαπίστωσαν πως είχε εφεύρει κάτι εντελώς νέο: τη γεωμετρία περιγραφής, δηλαδή τη μέθοδο απεικόνισης τρισδιάστατων αντικειμένων σε δύο διαστάσεις.
Η Γέννηση της Περιγραφικής Γεωμετρίας
Ο Μονζ συνειδητοποίησε ότι για να απεικονίσουμε ένα σημείο στο χώρο, αρκούν δύο προβολές — μία σε οριζόντιο και μία σε κάθετο επίπεδο.
Περιστρέφοντας νοητά το κάθετο επίπεδο ώστε να συμπέσει με το οριζόντιο, μπορούμε να σχεδιάσουμε όλες τις πληροφορίες σε ένα μόνο χαρτί.
Αυτή η απλή αλλά ιδιοφυής ιδέα αποτέλεσε τη βάση της περιγραφικής γεωμετρίας, η οποία έκτοτε έγινε το θεμέλιο της μηχανικής σχεδίασης και της αρχιτεκτονικής.
Όπως έγραψε αργότερα ο Ρώσος γεωμέτρης Μπερνάρ Ντελόν:
«Όπως η στοιχειώδης γεωμετρία είναι του Ευκλείδη και η αναλυτική του Καρτέσιου, έτσι και η περιγραφική γεωμετρία είναι του Μονζ.»
,_comte_de_Peluse,_math%C3%A9maticien,_en_grand_habit_de_Pr%C3%A9sident_du_S%C3%A9nat_Conservateur.jpg)
Από τον πίνακα διδασκαλίας στην πολιτική σκηνή
Ο Μονζ έγινε καθηγητής φυσικής και μαθηματικών στη σχολή του Μεζιέρ και γρήγορα ξεχώρισε για τη διδασκαλία του.
Οι φοιτητές του τον λάτρευαν· έκανε μαθήματα μέσα στα εργαστήρια, στις βιοτεχνίες, ακόμα και στις εξοχές, εξηγώντας γεωμετρικές επιφάνειες με τα χέρια του.
Η Γαλλική Επανάσταση τον βρήκε ενθουσιώδη υπέρμαχο των ιδανικών της.
Εντάχθηκε στους Ιακωβίνους, έγινε υπουργός Ναυτικού και υπέγραψε τη θανατική καταδίκη του βασιλιά.
Όταν η Επανάσταση μπήκε σε κρίση, ο Μονζ αφιερώθηκε στην παραγωγή όπλων και πυρίτιδας, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επιβίωση της Γαλλίας.
Οραματιστής της εκπαίδευσης
Μετά την τρομοκρατία, ο Μονζ ίδρυσε το École Polytechnique (Πολυτεχνείο) το 1795, μια σχολή που θα γινόταν σύμβολο της γαλλικής επιστήμης.
Ο ίδιος δίδασκε εκεί με πάθος, μεταδίδοντας στους μαθητές του την αγάπη για τη γεωμετρία και τη μηχανική.
Ανάμεσα στους φοιτητές του ήταν ο Αμπέρ, ο Γκαί-Λυσσάκ, ο Πουασόν και άλλοι σπουδαίοι επιστήμονες.
Ο φίλος του Ναπολέοντα
Το 1796, ο Μονζ γνώρισε τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, τότε νεαρό στρατηγό.
Η σχέση τους εξελίχθηκε σε βαθιά φιλία. Ο Μονζ συμμετείχε στην εκστρατεία της Αιγύπτου (1798–1799), όπου αρρώστησε βαριά από πανούκλα, αλλά επέζησε χάρη στη φροντίδα του χημικού Μπερτολέ.
Στην Αίγυπτο συνέβαλε στη δημιουργία του Ινστιτούτου του Καΐρου, οργανώνοντας επιστημονική έρευνα και μελέτες για την κατασκευή καναλιού που θα ένωνε τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα.
Μετά την επιστροφή του στη Γαλλία, ο Ναπολέων τον έκανε γερουσιαστή, κόμη και πρόεδρο της Γερουσίας.
Παρά τα πλούτη και τη δόξα, ο Μονζ παρέμεινε πιστός φίλος του ως το τέλος.
Το τέλος μιας ανήσυχης ζωής
Όταν ο Ναπολέων έπεσε, ο Μονζ εξορίστηκε στο Βέλγιο, όπου πέθανε στις 28 Ιουλίου 1818.
Η σορός του μεταφέρθηκε αργότερα στο Παρίσι, στο κοιμητήριο Père-Lachaise, όπου θάφτηκε χωρίς επίσημη τελετή — μα ανάμεσα σε φίλους, συναδέλφους και μαθητές.
Η κληρονομιά του
Ο Γκασπάρ Μονζ έμεινε στην ιστορία ως ο πατέρας της περιγραφικής γεωμετρίας, ο άνθρωπος που έδωσε στους μηχανικούς μια νέα “γλώσσα” για να εκφράζουν τις ιδέες τους.
Όπως έγραψε ο Ρώσος επιστήμονας Β. Κουρντιούμοφ:
«Αν το σχέδιο είναι η γλώσσα της μηχανικής, τότε η περιγραφική γεωμετρία είναι η γραμματική της.
Ο Μονζ είναι ο δημιουργός αυτής της παγκόσμιας γλώσσας.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου