Η Έκλειψη του 1919 και η Ανατροπή της Νευτώνειας Κοσμολογίας

Στις 7 Νοεμβρίου 1919, η εφημερίδα The Times του Λονδίνου δημοσίευσε ένα πρωτοσέλιδο που έμελλε να σηματοδοτήσει μια πραγματική τομή στην ιστορία της επιστήμης:

REVOLUTION IN SCIENCE.
NEW THEORY OF THE UNIVERSE.
NEWTONIAN IDEAS OVERTHROWN.

Το άρθρο αυτό αναφερόταν στα αποτελέσματα των παρατηρήσεων της ολικής ηλιακής έκλειψης της 29ης Μαΐου 1919, τα οποία παρουσιάστηκαν σε κοινή συνεδρίαση της Royal Society και της Royal Astronomical Society.
Η επιβεβαίωση των προβλέψεων του Albert Einstein για την καμπύλωση του φωτός από τη βαρύτητα σήμαινε ότι η Νευτώνεια περιγραφή του κόσμου δεν ήταν πλέον επαρκής.

Για πρώτη φορά στην ιστορία, μια θεωρία φυσικής ανατρεπτική και αντιδιαισθητική επιβεβαιωνόταν με αστρονομικές παρατηρήσεις.

---

Η Νευτώνεια Θεώρηση της Βαρύτητας

Από τον 17ο αιώνα έως τις αρχές του 20ού, η Νευτώνεια μηχανική αποτελούσε το αδιαμφισβήτητο θεμέλιο της επιστήμης.
Η βαρύτητα αντιμετωπιζόταν ως μια δύναμη που ασκείται από απόσταση, σε ένα Ευκλείδειο και επίπεδο σύμπαν.

Η θεωρία αυτή είχε τεράστια επιτυχία:

• εξηγούσε την κίνηση των πλανητών,

• προέβλεπε την κίνηση βλημάτων, εκκρεμών και παλιρροιών,

• οδήγησε στη νευτώνεια «Ωρολογιακή» εικόνα του σύμπαντος ως τέλεια προβλέψιμου συστήματος.

Ωστόσο, προς τα τέλη του 19ου αιώνα, εμφανίζονταν προβλήματα:

• η περιήγηση του Ερμή δεν μπορούσε να εξηγηθεί με ακρίβεια,

• η ταχύτητα του φωτός φαινόταν να είναι σταθερή και μη σχετική,

• και η ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Maxwell δεν ενσωματωνόταν αρμονικά στη μηχανική.

Το σύστημα έμοιαζε πλήρες και ταυτόχρονα εσωτερικά ανήσυχο.

---

Η Γενική Σχετικότητα και η Νέα Σύλληψη της Βαρύτητας

Το 1915, ο Einstein παρουσίασε τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, η οποία προτείνει ότι:

• Η βαρύτητα δεν είναι δύναμη.

• Είναι η καμπύλωση του χωροχρόνου που προκαλείται από την ύλη και την ενέργεια.

• Τα σώματα δεν «έλκονται» αλλά κινούνται γεωδαισιακά σε ένα καμπυλωμένο γεωμετρικό υπόβαθρο.

Η θεωρία προέβλεψε ότι το φως που περνά κοντά από ένα ισχυρό βαρυτικό σώμα, όπως ο Ήλιος, πρέπει να εκτραπεί.

Ποσοτικά:

Θεωρία	Πρόβλεψη εκτροπής φωτός κοντά στον Ήλιο
Νεύτων	0.87″
Einstein	1.75″

Η διαφορά ήταν μικρή — αλλά απολύτως μετρήσιμη κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης.

---

Η Εκστρατεία του Eddington (1919)

Ο Arthur Eddington, Βρετανός αστρονόμος, οργάνωσε δύο αποστολές παρατήρησης:

• Στο Príncipe (Ακτή της Δυτικής Αφρικής),

• Και στο Sobral (Βραζιλία).

Κατά την έκλειψη, οι φωτογραφικές πλάκες καταγράφηκαν έτσι ώστε να συγκριθεί η φαινομενική θέση των άστρων όταν το φως τους περνούσε δίπλα από τον Ήλιο.

Τα αποτελέσματα:

$$\text{Εκτροπή} \approx 1.75″ \quad (\text{επιβεβαίωση Einstein})$$

Η ανακοίνωση στις 6 Νοεμβρίου 1919 στη Royal Society προκάλεσε κατακόρυφη αλλαγή στη φυσική σκέψη.

---

Γιατί Αυτό Αποκαλείται «Επανάσταση»;

1. Ανατράπηκε η αντίληψη της βαρύτητας ως δύναμης.

2. Καθιερώθηκε η ιδέα του καμπύλου χωροχρόνου.

3. Ο Einstein αναγνωρίστηκε παγκοσμίως.

4. Η σύγχρονη κοσμολογία — διαστολή του σύμπαντος, μαύρες τρύπες, Big Bang — ξεκινά από εδώ.

5. Η θεωρία είναι απολύτως απαραίτητη σήμερα σε:

   • GPS,

   • δορυφορική πλοήγηση,

   • βαρυτικά κύματα,

   • αστροφυσική υψηλών ενεργειών.

---

Συμπέρασμα

Το πρωτοσέλιδο του 1919 δεν ήταν απλώς δημοσιογραφικός ενθουσιασμός.
Ήταν η δήλωση μιας νέας εποχής, όπου η γεωμετρία γίνεται φυσική, ο χωροχρόνος γίνεται δυναμικός και η βαρύτητα παύει να είναι «δύναμη».

Η Γενική Σχετικότητα δεν «διόρθωσε» τον Νεύτωνα· εμβάθυνε την κατανόηση μας για το σύμπαν.