Οι πρώτοι φιλόσοφοι και ιστορικοί που τον αναφέρουν, ενδιαφέρονται περισσότερο για τη φιλοσοφία, τον τρόπο ζωής και την ηθική του, όχι για την αριθμητική ή τις αποδείξεις του.
Ο Ηράκλειτος, για παράδειγμα, σχολιάζει ότι ο Πυθαγόρας διέθετε τεράστια γνώση, αλλά το κάνει με ειρωνεία:
«Πολλή μάθηση δεν φέρνει σοφία· αλλιώς θα την είχε ο Ησίοδος, ο Πυθαγόρας, ο Ξενοφάνης…»
Ο Ηρόδοτος τον αποκαλεί:
«ο σοφότερος των Ελλήνων φιλοσόφων».
Ο Εμπεδοκλής, αντίθετα, θαυμάζει τον Πυθαγόρα:
«Υπήρξε ανάμεσά τους άνθρωπος θαυμαστής γνώσης [...] που μπορούσε να φθάσει στην αλήθεια με την καθαρή δύναμη του νου του.»
Γιατί δεν έχουμε βιβλία του Πυθαγόρα;
Ο Πυθαγόρας δεν άφησε κανένα γραπτό έργο.
Το ίδιο ισχύει για τους άμεσους μαθητές του.
Υπάρχουν μάλιστα ιστορίες για τον Ίππασο:
| Εκδοχή | Τι λέει |
|---|---|
| 1 | Εκδιώχθηκε επειδή δημοσίευσε διδασκαλίες του σχολείου |
| 2 | Πνίγηκε στη θάλασσα επειδή αποκάλυψε τη δομή του δωδεκαέδρου |
| 3 | Πνίγηκε επειδή φανέρωσε την ύπαρξη των άρρητων αριθμών |
Πιθανότατα, αυτές οι ιστορίες κατασκευάστηκαν αργότερα, για να εξηγήσουν γιατί δεν υπάρχουν γραπτά.
Η πραγματικότητα πιθανότατα είναι απλή:
Στο Πυθαγόρειο σχολείο κυριαρχούσε η προφορική διδασκαλία.
Και οι διδασκαλίες της σχολής ήταν συχνά πολύ απαιτητικές για να κατανοηθούν εκτός κύκλου.
Τι λέει ο Αριστοτέλης;
Ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τι ήταν πράγματι του Πυθαγόρα και τι αναπτύχθηκε αργότερα από τους μαθητές του.
Γι’ αυτόν τον λόγο, όταν αναφέρεται στις διδασκαλίες, τις αποδίδει συχνά σε:
«τους Πυθαγορείους»
και όχι στον ίδιο τον Πυθαγόρα.
Όμως σε ένα χαμένο έργο του, το Περί Πυθαγορείων, έγραφε:
«Ο Πυθαγόρας, γιος του Μνησάρχου, ήταν ο πρώτος που ασχολήθηκε συστηματικά με τα μαθηματικά και την αριθμητική.»
Και στη Μεταφυσική σημειώνει ότι:
«Οι Πυθαγόρειοι θεμελίωσαν τα μαθηματικά και θεώρησαν πως οι αρχές των αριθμών είναι οι αρχές όλων των όντων.»
Τι σημαίνει αυτό για την ιστορία των μαθηματικών;
Η Θεωρία των Αριθμών ξεκίνησε μέσα στο Πυθαγόρειο σχολείο.
Ο Πυθαγόρας —ή τουλάχιστον η σχολή του—:
-
Μετέτρεψε την αριθμητική από εργαλείο εμπορίου σε αντικείμενο καθαρής γνώσης.
-
Είδε τους αριθμούς όχι ως «ποσότητες», αλλά ως μορφές και σχέσεις.
-
Σύνδεσε αριθμούς, μουσική, αρμονία και κοσμική τάξη.
Όπως αναφέρει ο Αριστόξενος:
«Ο Πυθαγόρας θεωρούσε την αριθμητική το ύψιστο μέσο για την κατανόηση της πραγματικότητας.»
Συμπέρασμα
Δεν μπορούμε να αποδώσουμε με βεβαιότητα επιμέρους θεωρήματα στον Πυθαγόρα·
όμως είναι σαφές ότι στο πυθαγόρειο σχολείο διαμορφώθηκε η πρώτη συστηματική μελέτη των αριθμών ως ανεξάρτητο αντικείμενο.
Ο Πυθαγόρας ήταν ο πρώτος που έδωσε στα μαθηματικά το νόημα επιστημονικής, θεωρητικής μελέτης.
Εκεί ξεκινά η ιδέα ότι:
-
ο αριθμός έχει ουσία, όχι μόνο χρήση,
-
και η μαθηματική δομή αντιστοιχεί στην τάξη του σύμπαντος.
Και αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές σκέψης στην ιστορία του ανθρώπινου πνεύματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου