Παραλλαγές του Κλασικού Κόλπου «Μάντεψε τον Μυστικό Αριθμό»
Τα κόλπα μαθηματικής «μαγείας» έχουν πάντα μια ιδιαίτερη γοητεία. Το πιο κλασικό απ’ όλα ξεκινά όταν ο «μάγος» ζητά από έναν εθελοντή να σκεφτεί έναν μυστικό αριθμό και να κάνει μερικές απλές πράξεις. Στο τέλος —με κάποιον ανεξήγητο τρόπο— ο μάγος αποκαλύπτει το αποτέλεσμα.
Το απλό παράδειγμα:
- Σκέψου έναν αριθμό x.
- Πολλαπλασίασε με 5 → 5x
- Πρόσθεσε 25 → 5x + 25
- Διαίρεσε με 5 → x + 5
- Αφαίρεσε τον αρχικό αριθμό → 5
Ο μάγος «μαντεύει» 5 κάθε φορά. Η εξήγηση είναι καθαρά αλγεβρική.
Αλλά το όμορφο είναι ότι υπάρχουν άπειρες παραλλαγές, και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πολύ πιο προχωρημένα μαθηματικά για να κάνουμε το κόλπο εντυπωσιακό: αριθμητική modulo, το μικρό θεώρημα του Fermat, ακόμη και το Κινέζικο Θεώρημα Υπολοίπων.
Το παρακάτω κείμενο εξηγεί πώς μπορείς να φτιάξεις πολλά μαγικά κόλπα μόνος σου, χρησιμοποιώντας αυστηρά μαθηματικά που όμως δουλεύουν «σαν μαγεία».
1. Παραλλαγή με Modular Arithmetic (Αριθμητική Modulo)
Η πράξη:
x mod m
είναι το υπόλοιπο της διαίρεσης του x με το m.
Παράδειγμα κόλπου:
- Σκέψου έναν αριθμό x.
- Πρόσθεσε 8 → x + 8
- Πολλαπλασίασε με 12 → 12x + 96
- Αφαίρεσε 53 → 12x + 43
- Υπολόγισε mod 6 → αποτέλεσμα: 1
Γιατί δουλεύει;
12x + 43 ≡ 1 (mod 6)
Με λίγη άλγεβρα, μπορούμε να δημιουργήσουμε γενικούς τύπους όπως:
am(x + b) − (cm − 1) mod m = 1
ή πιο μαγευτικούς, όπως:
(2m + a)(x + b) − (a − 1)x − ab mod m
Παράδειγμα με m = 7, a = 3, b = 4:
- Σκέψου έναν αριθμό.
- Πρόσθεσε 4.
- Πολλαπλασίασε με 17.
- Αφαίρεσε δύο φορές τον αρχικό αριθμό.
- Αφαίρεσε 12.
- Πάρε mod 7.
- Τελικό αποτέλεσμα: ο αρχικός σου αριθμός!
Παραλλαγή με κανόνα διαιρετότητας mod 11
Χρησιμοποιούμε τον κανόνα:
n ≡ (άθροισμα ζυγών ψηφίων) − (άθροισμα περιττών ψηφίων) (mod 11)
Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό όταν εφαρμόζεται σε μεγάλους αριθμούς, γιατί μπορείς να ελέγχεις γρήγορα αν κάτι είναι πολλαπλάσιο του 11, ενώ ο «θεατής» νομίζει ότι κάνεις κάτι εξαιρετικά δύσκολο στο μυαλό σου.
2. Παραλλαγή με το Μικρό Θεώρημα του Fermat
Το θεώρημα λέει:
Αν p είναι πρώτος, τότε για κάθε ακέραιο a ισχύει: ap ≡ a (mod p).
Παράδειγμα:
- Σκέψου έναν αριθμό μικρότερο από 40.
- Ύψωσέ τον στην 5η δύναμη.
- Πάρε το αποτέλεσμα mod 5.
Θα πάρεις είτε:
- 0, αν ο αριθμός σου ήταν πολλαπλάσιο του 5, ή
- τον αρχικό σου αριθμό (mod 5) σε κάθε άλλη περίπτωση.
Με λίγη επιπλέον προετοιμασία (π.χ. περιορίζοντας τις επιλογές του θεατή), μπορείς να κάνεις το αποτέλεσμα να μοιάζει με «διάβασμα σκέψης».
3. Παραλλαγή με το Θεώρημα του Euler
Το θεώρημα του Euler γενικεύει αυτό του Fermat:
aφ(n) ≡ a (mod n),
όταν το a και το n είναι πρώτοι μεταξύ τους, και φ(n) είναι η συνάρτηση του Euler (μετρά πόσοι αριθμοί από 1 έως n είναι πρώτοι προς το n).
Παράδειγμα με n = 14, φ(14) = 6:
- Σκέψου έναν περιττό αριθμό από 10 έως 20.
- Ύψωσέ τον στην 6η δύναμη.
- Πάρε το αποτέλεσμα mod 14.
Θα καταλήξεις στον αρχικό σου αριθμό (mod 14). Αυτό επιτρέπει διάφορα κόλπα όπου ο «μάγος» φαίνεται να καταλήγει ξανά στον αρχικό αριθμό μετά από δύσκολες πράξεις.
4. Παραλλαγή με το Κινέζικο Θεώρημα Υπολοίπων
Αν δύο αριθμοί n1, n2 είναι πρώτοι μεταξύ τους, τότε υπάρχει μοναδικό x < n1n2 που ικανοποιεί:
x ≡ a1 (mod n1)
x ≡ a2 (mod n2)
Κόλπο:
- Σκέψου έναν αριθμό μικρότερο από 1000.
- Πες μου το x mod 35.
- Πες μου το x mod 36.
- Υπολογίζω:
x = 36a1 − 35a2 (κατάλληλα προσαρμοσμένο mod 1260)
Και βρίσκω τον αριθμό που σκέφτηκες.
Το θεώρημα δουλεύει πάντα, αρκεί οι δύο αριθμοί (εδώ 35 και 36) να είναι coprime (σχετικά πρώτοι).
Το ουσιαστικό μήνυμα
Αυτά τα κόλπα δεν είναι πραγματική «μαγεία». Είναι:
- καθαρά μαθηματικά,
- πανέξυπνες αλγεβρικές τεχνικές,
- και επιδέξια διαχείριση πληροφορίας.
Αλλά στα μάτια του κοινού… μοιάζουν σαν να διαβάζεις το μυαλό τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου