Αντέχει ο προϋπολογισμός; Τι λένε τα μαθηματικά για τον 13ο μισθό

Στη δημόσια συζήτηση, ο «13ος μισθός» εμφανίζεται συχνά ως ένα γενικό σύνθημα. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για ένα συγκεκριμένο και απολύτως μετρήσιμο δημοσιονομικό μέγεθος, το οποίο μπορεί να αναλυθεί με απλή αριθμητική και βασικές αρχές δημόσιων οικονομικών. Η ανάλυση που ακολουθεί βασίζεται αποκλειστικά σε μετρήσιμα δημοσιονομικά μεγέθη και απλούς αριθμητικούς υπολογισμούς.

1. Τι σημαίνει «13ος μισθός» σε όρους προϋπολογισμού

Οι εργαζόμενοι της Γενικής Κυβέρνησης (στενό Δημόσιο, ΟΤΑ, νοσοκομεία, ΝΠΔΔ κ.ά.) αμείβονται σήμερα με 12 μηνιαίους μισθούς.

Η επαναφορά του δώρου Χριστουγέννων ισοδυναμεί με:

• +1 μισθό ετησίως
• δηλαδή αύξηση της ετήσιας μισθολογικής δαπάνης κατά 1/12 = 8,33%

Αυτό είναι το πρώτο και θεμελιώδες μαθηματικό βήμα της ανάλυσης.

2. Ο ακαθάριστος υπολογισμός: το αρχικό κόστος

Για το έτος 2025, οι παροχές σε εργαζόμενους (D.1) της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμώνται σε περίπου: 25,47 δισ. ευρώ.

Ο υπολογισμός του 13ου μισθού είναι άμεσος:

25,47 / 12 ≈ 2,12 δισ. ευρώ

➜ Ακαθάριστο δημοσιονομικό κόστος: ~2,12 δισ. ευρώ ετησίως

Το ποσό αυτό αποτελεί τη λογιστική επιβάρυνση που εμφανίζεται στον προϋπολογισμό πριν από οποιαδήποτε ανακύκλωση εσόδων.

3. Γιατί το ακαθάριστο κόστος δεν είναι το πραγματικό κόστος

Το κρίσιμο σημείο που συχνά παραβλέπεται είναι ότι ο 13ος μισθός δεν καταβάλλεται εκτός φορολογικού συστήματος. Μέρος του ποσού επιστρέφει αυτομάτως στη Γενική Κυβέρνηση μέσω τριών βασικών καναλιών:

▸ Φόρος εισοδήματος

Ο επιπλέον μισθός:

• προστίθεται στο ετήσιο φορολογητέο εισόδημα,
• φορολογείται κανονικά,
• σε αρκετές περιπτώσεις αυξάνει τον μέσο φορολογικό συντελεστή.

▸ Ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων

Από το μικτό ποσό:

• παρακρατούνται εισφορές,
• οι οποίες αποτελούν έσοδα φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.

▸ Έμμεσοι φόροι κατανάλωσης

Το καθαρό εισόδημα που απομένει:

• κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό στην κατανάλωση,
• ιδιαίτερα κατά την εορταστική περίοδο,
• δημιουργώντας πρόσθετα έσοδα ΦΠΑ.

Οι παραπάνω ροές μειώνουν το τελικό δημοσιονομικό βάρος.

4. Από το ακαθάριστο στο καθαρό κόστος: ο κρίσιμος υπολογισμός

Με βάση τη φορολογική δομή των μισθωτών του Δημοσίου και με συντηρητική αλλά ρεαλιστική παραδοχή συνολικής επιστροφής περίπου 30%, προκύπτει:

• Ακαθάριστο κόστος: 2,12 δισ. €
• Επιστροφές προς το κράτος (~30%): ~0,63 δισ. €
• Καθαρό δημοσιονομικό κόστος: ~1,49 δισ. ευρώ ετησίως

Αυτό είναι το ποσό που:

• επιβαρύνει πραγματικά το πρωτογενές αποτέλεσμα,
• πρέπει να καλυφθεί από πλεονάσματα ή ισοδύναμα μέτρα,
• επαναλαμβάνεται κάθε έτος.

5. Πόσο «βαρύ» είναι το ποσό των 1,49 δισ. ευρώ;

Για να αποκτήσει μέτρο σύγκρισης:

• αντιστοιχεί σε περίπου 0,6–0,7% του ΑΕΠ,
• δεν είναι εφάπαξ δαπάνη, αλλά μόνιμη,
• απορροφά μέρος, όχι το σύνολο, των σημερινών πρωτογενών πλεονασμάτων.

Με καθαρά αριθμητικούς όρους, το ποσό δεν είναι αμελητέο, αλλά δεν είναι και απαγορευτικό.

6. Αντέχει ο προϋπολογισμός αριθμητικά;

Το ερώτημα «αντέχει ο προϋπολογισμός» δεν αφορά μόνο το τρέχον έτος. Αφορά το αν:

• διατηρούνται πρωτογενή πλεονάσματα,
• δεν προστεθούν ταυτόχρονα άλλες μόνιμες δαπάνες,
• η οικονομία συνεχίσει να αναπτύσσεται με σταθερό ρυθμό.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ένα καθαρό κόστος ~1,49 δισ. ευρώ μπορεί να ενσωματωθεί δημοσιονομικά, χωρίς να διαταράξει τη συνολική ισορροπία.

7. Συμπέρασμα: τι δείχνουν οι αριθμοί

Αν το ερώτημα τεθεί αυστηρά ως μαθηματικό και δημοσιονομικό πρόβλημα, η απάντηση είναι σαφής:

Ο ελληνικός προϋπολογισμός μπορεί να αντέξει αριθμητικά την επαναφορά του 13ου μισθού, με καθαρό κόστος περίπου 1,49 δισ. ευρώ ετησίως, υπό την προϋπόθεση διατήρησης των σημερινών δημοσιονομικών ισορροπιών.

Το αν το μέτρο θα υλοποιηθεί ή όχι δεν είναι ζήτημα αριθμητικής αδυναμίας. Οι αριθμοί είναι γνωστοί — και είναι αυτοί που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Your Daily Experience of Math Adventures — περισσότερα μαθηματικά άρθρα και αναλύσεις στο EisatoponAI.

Can Greece’s Budget Afford It? What the Math Says About the 13th Salary

In public debate, the “13th salary” often appears as a broad slogan. In reality, it is a specific and fully measurable fiscal quantity, which can be analyzed with simple arithmetic and basic public-finance principles. The analysis that follows relies exclusively on measurable fiscal aggregates and straightforward numerical calculations.

1. What “13th salary” means in budget terms

Employees of the General Government (central government, local authorities, hospitals, public-law entities, etc.) are currently paid 12 monthly salaries.

Restoring the Christmas bonus is equivalent to:

• +1 salary per year
• that is, an increase in annual wage expenditure by 1/12 = 8.33%

This is the first and fundamental mathematical step of the analysis.

2. The gross calculation: the initial cost

For 2025, compensation of employees (D.1) for the General Government is estimated at about: €25.47 billion.

The 13th-salary calculation is direct:

25.47 / 12 ≈ €2.12 billion

➜ Gross fiscal cost: ~€2.12 billion per year

This amount is the headline budgetary charge recorded before any revenue recycling occurs.

3. Why the gross cost is not the real cost

The key point often overlooked is that the 13th salary is not paid outside the tax-and-contribution system. Part of the amount returns automatically to the General Government through three main channels:

▸ Personal income tax

The additional salary:

• is added to annual taxable income,
• is taxed normally,
• in many cases increases the average effective tax rate.

▸ Employee social contributions

From the gross amount:

• employee contributions are withheld,
• which are revenues for General Government entities.

▸ Indirect taxes on consumption

The net income that remains:

• is largely directed to consumption,
• especially during the holiday season,
• generating additional VAT revenues.

These flows reduce the final fiscal burden.

4. From gross to net cost: the crucial calculation

Based on the tax-and-contribution structure of public employees, and using a conservative but realistic assumption of about 30% total fiscal “return”, we obtain:

• Gross cost: €2.12 billion
• Returns to the state (~30%): ~€0.63 billion
• Net fiscal cost: ~€1.49 billion per year

This is the amount that:

• truly burdens the primary balance,
• must be covered by surpluses or offsetting measures,
• recurs each year.

5. How “heavy” is €1.49 billion?

To give the number a scale:

• it corresponds to roughly 0.6–0.7% of GDP,
• it is not a one-off payment, but a permanent annual cost,
• it absorbs part, not all, of today’s primary surpluses.

In purely numerical terms, the amount is not negligible, but it is not prohibitive either.

6. Can the budget afford it numerically?

The question “can the budget afford it” does not concern only the current year. It concerns whether:

• primary surpluses are maintained,
• other permanent spending is not added at the same time,
• the economy continues to grow at a steady pace.

Under these conditions, a net cost of ~€1.49 billion can be absorbed fiscally, without disrupting the overall balance.

7. Conclusion: what the numbers show

If the question is posed strictly as a mathematical and fiscal problem, the answer is clear:

Greece’s budget can afford the restoration of the 13th salary in numerical terms, with a net cost of about €1.49 billion per year, provided current fiscal balances are maintained.

Whether the measure will be implemented or not is not a matter of numerical impossibility. The numbers are known—and they are the ones that must be taken into account.

Your Daily Experience of Math Adventures — more math-based analysis at EisatoponAI.