Το Μυστήριο του Πυθαγόρα: Ήταν Όντως Δική του η Ανακάλυψη;

Ανακάλυψε πράγματι το περίφημο θεώρημα που φέρει το όνομά του;

Ίσως κανένας μαθηματικός να μην έχει συνδεθεί τόσο στενά με μία μόνο εξίσωση όσο ο Πυθαγόρας ο Σάμιος. Ο αρχαίος αυτός φιλόσοφος, μαθηματικός και μυστικιστής ίδρυσε μία σχολή-αδελφότητα που προσείλκυσε αφοσιωμένους μαθητές, σχεδόν με χαρακτήρα μυστικής κοινότητας.

Κι όμως, ο Πυθαγόρας παραμένει μυστηριώδης μορφή για τους ιστορικούς: κανένα από τα πρωτότυπα έργα του δεν έχει σωθεί. Όσα γνωρίζουμε για τη ζωή και τη διδασκαλία του προέρχονται από μεταγενέστερους Έλληνες συγγραφείς, μέσα από ιστορικές αναφορές, φιλοσοφικά κείμενα και ακόμη και σατιρικά σχόλια.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουμε τον Πυθαγόρα μέσα από το περίφημο Πυθαγόρειο Θεώρημα, μία από τις βασικότερες σχέσεις της γεωμετρίας:

$$a^2+b^2=c^2$$

Η απλή αλλά πανίσχυρη αυτή σχέση, που συνδέει τις πλευρές ενός ορθογωνίου τριγώνου, έχει επηρεάσει τα μαθηματικά επί αιώνες.

Όμως… ήταν πράγματι ο Πυθαγόρας εκείνος που την ανακάλυψε;

Σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο, ο Πυθαγόρας θυσίασε έναν βόδι στους θεούς όταν συνειδητοποίησε τη μεγαλοφυΐα της ιδέας. Ωστόσο, ιστορικοί — ήδη από την εποχή του Κικέρωνα — αμφισβητούν αυτήν την αφήγηση. Σήμερα γνωρίζουμε ότι εκδοχές του θεωρήματος υπήρχαν αιώνες πριν τον Πυθαγόρα: έχουν βρεθεί σε βαβυλωνιακές πήλινες πινακίδες και αρχαία ινδικά κείμενα.

Μήπως, λοιπόν, ο Πυθαγόρας δεν ήταν ο πρωτοπόρος της ανακάλυψης, αλλά εκείνος που την διέδωσε και της έδωσε φιλοσοφικό βάθος;

Το μυστήριο παραμένει. Ήταν ο Πυθαγόρας ιδιοφυΐα ή χαρισματικός δάσκαλος που έκανε γνωστή μία ήδη αρχαία γνώση;